Lubicie stare filmy? Wciąż zachwycają wspaniałymi aktorskimi kreacjami, bawią, wciągają, zmuszają do myślenia. Mamy ich trochę na CBS Europa – a na premiery kolejnych zapraszamy w sobotnie poranki w czerwcu i lipcu. Jesteście ciekawi, o co Doris Day i Cary Grant kłócili się na planie? Którym filmem debiutował Alan J. Pakula? Jaką aktorkę Paryż witał zawsze deszczem? Kto nie doceniał Lee Marvina? Którą rolę odradzała Lizie Minelli jej matka, Judy Garland? Do czego próbowała – bezskutecznie – namówić Jane Fonda słynnego dramaturga Neila Simona? O tym wszystkim opowiadamy poniżej!

Przeznaczone do likwidacji (1966)
This Property Is Condemned
Premiera: 12 czerwca 2021 o 09:35
Natalie Wood i Robert Redford – ulubieńcy Ameryki (choć niekoniecznie jako para). Ona już po trzech nominacjach do Oscara, on z niezliczonymi rolami telewizyjnymi na koncie, ale już wkrótce zdobędzie sławę jako Sundance Kid. Byli wręcz wymarzeni do głównych ról w tragicznej historii miłosnej osadzonej w czasie wielkiego kryzysu. Niestety dla Natalie był to smutny okres walki z depresją, pod koniec zdjęć próbowała popełnić samobójstwo. Mimo to zagrała tak doskonale, że otrzymała nominację do Złotego Globu. Film jest drugim dziełem w reżyserskim dorobku niezapomnianego Sydneya Pollacka. Autorem scenariusza (opartego na sztuce Tennessee Williamsa) był Francis Ford Coppola – i to ten film pozwolił mu przejść z ligi niskobudżetowych filmów klasy B do „prawdziwego” Hollywood.

Koniokrady (1969)
The Reivers
Rok 1905, najnowszy model Wintona Flyera i Steve McQueen, który namawia 11-latka, by wraz z nim „pożyczył” sobie ten samochód od dziadka na podróż do Memphis. Opowieść inicjacyjna i film drogi jest ekranizacją powieści Williama Faulknera, znakomicie zagraną i wzbogaconą muzyką Johna Wiliamsa (tak, tego Wiliamsa). To dzięki roli w tym filmie Rupert Crosse został pierwszym Afroamerykaninem nominowanym do Oscara w kategorii rola drugoplanowa. Steve McQueen jest tu taki, jakim go najbardziej kochają widzowie – i nie tylko, bo też dostał nominację do Oscara. A fani motoryzacyjnych cacek zachwycą się zapewne Wintonem Flyerem – w rzeczywistości taki model nie istniał, zbudowano go na potrzeby filmu tak, by od zewnątrz maksymalnie przypominał auta z epoki, a w środku kręcenie zdjęć było łatwiejsze. Po ich zakończeniu samochód zatrzymał McQueen – i nie pozbył się go aż do śmierci w 1980.

Królewskie polowanie na słońce (1969)
The Royal Hunt of The Sun
Zmęczony przewidywalnością ról macho, w których go obsadzano, Christopher Plummer zarzekał się, że to jego ostatni film, po którym skupi się na reżyserowaniu (jak wiemy, grał aż do śmierci na początku 2021). W „Królewskim polowaniu na słońce” – literackiej wersji spotkania Francesco Pizzara z Atahualpą – zagrał wodza Inków. Film oparty jest na sztuce Petera Shaffera i na Broadwayu Plummer grał w niej okrutnego konkwistadora – tam Atahualpę zagrał David Carradine i w filmie Plummer podobno mocno się na jego kreacji wzoruje. Jego własnym wkładem (choć nie śmiemy mówić, że jedynym) jest umiejętność rzucania włóczną, którą posiadł specjalnie do tego filmu. Natomiast Robert Show, który wcielił się w Pizzarra, skupił się na przygotowaniach intelektualnych: czytał na temat konkwisty wszystko, co się dało i odwiedził grób Hiszpana. O wierność epoce zadbali także producenci i scenarzysta – mowa Atahualpy przed sądem to w dużej mierze cytaty z relacji świadków jego procesu.

Boso w parku (1967)
Barefoot in the Park
Premiera: 19 czerwca 2021 o 10:05
Dla Roberta Redforda i Jane Fondy był to trzeci wspólny film (oboje debiutowali na dużym ekranie w „Dubach smalonych” w 1960), później nakręcili jeszcze dwa. Opowieść o romantycznych nowożeńcach, którzy mierzą się z prozą codziennego życia wyszła spod pióra słynnego dramaturga Neila Simona - Redford grał w tej sztuce na Broadwayu i wcale nie uśmiechało mu się powtarzanie roli na ekranie. Partnerować miała mu znów Natalie Wood, jednak odmówiła ze względu na stan zdrowia. Po latach nominowana za swą rolę do BAFTA Fonda wyznała, że to jeden z jej ulubionych filmów w całej karierze. „Nie mogę odżałować, że nie udało się namówić Simona na sequel – wyobraźcie sobie tę parę bohaterów 40 lat później!” – tweetowała. A dla Redforda był to jego pierwszy film, który stał się kasowym przebojem.

Wojny damsko-męskie (1972)
War Between Men and Women
Jak uwieść i usidlić zajadłego antyfeministę, autora komiksów? Sposób na to poznała Barbara Harris – energiczna brunetka z musicalową nagrodą Tony’ego i nominacją do Oscara na koncie. A sarkastycznym mizoginem był w tym przypadku Jack Lemmon. Ten sam, który dekadę wcześniej w damskich ciuszkach odpierał atak zakochanego w nim milionera w „Pół żartem pół serio”. Inspiracją dla scenarzystów filmu były zapiski rysownika „The New Yorkera” Jamesa Thurbera – na jego pracach opierają się też animowane sekwencje filmu. A duet Lemmon – Harris znakomicie odnajduje się w ciętych, dowcipnych dialogach, przekazując nam mnóstwo trafnych spostrzeżeń o stosunkach damsko-męskich. Okazuje się, że choć przez 40 lat w tych sprawach zmieniło się tak wiele, tak wiele również nie uległo zmianie!

Kiedy Paryż wrze (1964)
Paris When It Sizzles
Premiera: 26 czerwca 2021 o 11:30
Film w filmie, czyli przygody scenarzysty w kryzysie twórczym i jego nowej sekretarki, która będzie lekiem na całe zło. A na ekranie Audrey Hepburn i William Holden – już po raz drugi, bo 10 lat wcześniej zagrali razem w „Sabrinie”. Podobno od tamtej pory Holden, choć żonaty, durzył się beznadziejnie w Hepburn – a ona zgodziła się zagrać z nim znów w nadziei, że pomoże to aktorowi pokonać chorobę alkoholową. Cóż, w trakcie zdjęć został zmuszony do zamknięcia się na odwyku przez pewien czas. Podczas zdjęć w Paryżu padało tak często, że ekipa zmieniła w żartach tytuł (dosłownie oznaczający upały w stolicy Francji) na „Paris When It Drizzles” (czyli Paryż w mżawce). Film jest pełen odniesień i aluzji do innych tytułów, w których zagrała Audrey: „Śniadania u Tiffany’ego”, „My Fair Lady” i „Zabawnej buzi” – a także cameo takich gwiazd jak Marlene Dietrich, Tony Curtis i Frank Sinatra. I jest to pierwszy w historii film, w którego napisach końcowych umieszczono nazwisko autora zapachu perfum używanych przez gwiazdę na planie – był to Hubert de Givenchy, który ubierał Audrey nie tylko w tym, ale i w sześciu innych filmach (w tym w „Zabawnej buzi”).

Zabawna buzia (1957)
Funny Face
Premiera: 3 lipca 2021 o 11:10
Paryski deszcz chyba uwziął się na Audrey Hepburn – także na planie tego, wcześniejszego filmu lało non stop. Tym razem partnerował jej sam Fred Astaire. Producenci musicalu tak bardzo chcieli mieć tę dwójkę na ekranie razem, że obojgu kłamali, iż to drugie podpisało już kontrakt. Początkowo na planie Fred czuł się skrępowany faktem, że jest o 30 lat starszy od Audrey, ją zaś paraliżował taniec u boku genialnego mistrza. Historia inteligentnego, krnąbrnego Kopciuszka, z którego słynny fotograf zamierza zrobić gwiazdę, jest swobodną adaptacją broadwayowskiego musicalu, z którego studio filmowe zachowało jedynie tytułową piosenkę, dokładając do niej inne – autorstwa braci Gershwinów. W rezultacie powstał film oglądany i wspominany do dziś, także dla Hepburn jedno z ulubionych dzieł w jej filmografii. Nie mogło być inaczej, skoro reżyserii podjął się Stanley Donen, reżyser „Deszczowej piosenki” i „Siedmiu narzeczonych dla siedmiu braci”. I w „Zabawnej buzi” Hepburn śpiewa swoim głosem (w przeciwieństwie do „My Fair Lady”, gdzie jej partie wokalne zostały zdubbingowane).

Bezpłodna kukułka (1969)
The Sterile Cuckoo
Premiera: 10 lipca 2021 o 10:50
Oto Liza Minelli: 23 lata, pierwsza duża rola – i od razu nominacje do Oscara i Złotego Globu. To debiutancki film reżysera Alana J. Pakuli, a Minelli gra tu ekscentryczną, trochę neurotyczną studentkę, zaczynającą zapętlony uczuciowy związek z wycofanym studentem (Wendell Burton). To jeden pierwszych kontestacyjnych i kontrkulturowych filmów Ameryki. Nikt tak wcześniej nie pokazał miłosnej historii dwojga młodych ludzi – zagubionych, łaknących miłości, ale nie potrafiących się w niej odnaleźć. Pookie, bohaterka Lizy Minelli, może nie jest najfajniejszą osobą pod słońcem – ale nie sposób patrząc na nią oderwać się od ekranu. Nie miała racji matka aktorki, Judy Garland, odradzając jej przyjęcie tej roli w obawie, że niebudząca sympatii Pookie źle wpłynie na karierę Lizy…

Złodziej w hotelu (1955)
To Catch a Thief
Premiera: 17 lipca 2021 o 10:05
Nagrodzony Oscarem za zdjęcia, trzeci film, który Grace Kelly nakręciła z Alfredem Hitchcockiem, został zapamiętany jako jeden z ostatnich w karierze aktorki – w roku jego premiery poznała księcia Rainiera. Przed nami historia emerytowanego złodzieja, który porzuca emeryturę, by schwytać swojego naśladowcę i złodzieja tożsamości. To także film, dla którego swą – rozpoczętą dwa lata wcześniej – aktorską emeryturę porzucił Cary Grant (grał jeszcze przez następne 11 lat). Daty i liczby okazały się dla tej produkcji ważne: Kelly na planie miała lat 25, Grant – 50 i producenci przetrzymali film na półkach przez rok w obawie, że para z taką różnicą wieku wyda się widzom zupełnie niewiarygodna. Tymczasem w rankingu 25 najseksowniejszych par w historii kina zestawionym w 2008 przez Moviefone Grace i Cary zajęli znakomite miejsce 8. A wspaniałego reżysera – który słynął także ze swych cameo w każdym filmie – tym razem wypatrujcie w autobusie.

Sześcioro to już tłum (1968)
With Six You Get Egroll
Najbardziej amerykańska z amerykańskich, archetypowa „girl next door”, jedna z największych gwiazd przełomu lat 50. i 60. i królowa ówczesnych komedii romantycznych: Doris Day. Ten film jest jej ostatnim występem na dużym ekranie – tym razem w roli zapracowanej matki, której związek z mężczyzną z dziećmi sabotowany jest przez pociechy obu stron. I nie był to pierwszy film, w którym Doris zagrała wdowę. „Znów oglądamy Wdowę Day… Zastanawiam się, jak te postaci grane przez Doris tracą mężów. Rak? Samobójstwo? Wypadek samochodowy? Nigdy nie ma żadnej wskazówki. Za to jest mnóstwo elementów wskazujących na wielki komediowy talent aktorki, który przez lata był hermetycznie schowany gdzieś wewnątrz cukierkowej, lakierowanej osobowości prezentowanej światu” – pisał krytyk ”New York Timesa”.

Powiew luksusu (1952)
That Touch of Mink
Premiera: 24 lipca 2021 o 09:35
Cary Grant i Doris Day, czyli bogaty biznesmen i bezrobotna urzędniczka, zdystansowany, dystyngowany potentat i słodka „pracująca dziewczyna” -  wzajemne przyciąganie i różne oczekiwania. O tym opowiada ta zabawna historia miłosna, nagrodzona Złotym Globem dla najlepszej komedii i obsypana nominacjami do innych ważnych nagród. To jedyny wspólny film tej pary. I choć oboje wspominali współpracę na planie jako znakomitą i bardzo profesjonalną, początkowo nie układało im się najlepiej. Oboje mają lepszy prawy profil - co trochę utrudniało pracę przy zbliżeniach – i żadne nie chciało ustąpić drugiemu. W końcu jednak ktoś ustąpił: Grant. Być może odbijał sobie tę stratę w niesamowitej dbałości o inne szczegóły na planie. Osobiście wybierał futro z norek, które nosiła Day, kazał zmienić gałki w drzwiach w biurze swojego bohatera, te zainstalowane przez scenografa uznając za zbyt krzykliwe… Cóż, tak to bywa, gdy aktor jest jednocześnie właścicielem firmy współprodukującej film.

Monte Walsh (1970)
Monte Walsh
Kolej na Dzikim Zachodzie się rozbudowuje, a to oznacza brak pracy dla kowbojów. Dwaj z nich – ten grany przez etatowego hollywoodzkiego twardziela Lee Marvina i jego kumpel, w którego wciela się etatowy hollywoodzki czarny charakter Jack Palance (tu jest tym dobrym) – próbują odnaleźć się w nowej rzeczywistości. Jest też i ona, prostytutka z miasteczka, czyli Jeanne Moreau… „Marvin rzadko bywał lepszy niż w tym filmie! Reżyserzy często obsadzają go dla jego budzącej respekt powierzchowności, a potem nie wykorzystują jego możliwości aktorskich. Tu Marvin gra!” – pisał słynny krytyk Roger Ebert, zachwycony klimatem filmu, czułością, z jaką reżyser traktuje swoich bohaterów, a także talentem Jeanne.

Coś dla każdego (1970)
Something for Everyone
Czarna komedia o ambitnym chłopaku, który nie cofa się przed romansami i zabójstwami, by zdobyć pieniądze, prestiż i (podupadający) zamek miała premierę równo rok po pamiętnych wydarzeniach w Stonewall, które zapoczątkowały erę otwartej walki o równouprawnienie środowisk LGBT+. Zapomniana przez lata, dziś jest uważana za klasykę queeru swingujących lat 70. „Uroczy panseksualny bohater, który zdaje się zmieniać swą seksualność na zawołanie, wyprzedza swą epokę, przepowiadając dzisiejszy brak sztywnych podziałów. Piękny młodzieniec używający seksu jako broni? Ależ to jeden z gejowskich archetypów! Szkoda, że Micheal York nawet po latach w swej autobiografii nie chce przyznać, że ta część osobowości zagranej przez niego postaci jest równie ważna, co chętnie przez aktora wymieniane chciwość, oportunizm czy brak moralnych hamulców” – czytamy w poświęconym kryminałom serwisie w 2020. Choć w filmie bohater Yorka romansuje jednocześnie z mężczyzną, jego narzeczoną, jego matką hrabiną i jego siostrą – a trup ściele się gęsto – całość opowiedziana jest ze zjadliwym humorem, który pozwala wiele wziąć w nawias. Nie tylko Micheal York ewidentnie czuł się świetnie w tej konwencji – także Angela Lansbury odnalazła się w roli hrabiny tak dobrze, że dostała nominację do Złotego Globu.